Relevante ontwikkelingen
Het aantal inwoners, arbeidsplaatsen en bezoekers in Groningen groeit. En als gevolg daarvan ook de mobiliteit in en naar onze gemeente. Daardoor wordt het steeds drukker op straat en lopen we ook vaker tegen de grenzen van onze mobiliteit aan. Om te voorkomen dat het welzijn van onze inwoners hier negatief door beïnvloed wordt, geven we lopen, fietsen en het openbaar vervoer prioriteit. In onze Mobiliteitsvisie hebben we daarom bepaald dat deze vormen van mobiliteit én de kwaliteit van de openbare ruimte leidend zijn bij het maken van keuzes en niet langer de auto. Zo maken we onze straten en pleinen weer leefbaar en aantrekkelijk. Uiteraard sluiten onze doelstellingen uit de Mobiliteitsvisie naadloos aan op het coalitieakkoord 'Het begint in Groningen: voor wat echt van waarde is'.
Na jaren van voorbereiding wordt op 1 april 2025 de zero-emissiezone voor bedrijfs- en vrachtauto's in de binnenstad van Groningen ingevoerd. Zo zorgen we voor schonere lucht en meer ruimte voor voetgangers en fietsers. Samen met zo'n dertig andere gemeenten in Nederland voorkomen we met deze maatregel de uitstoot van één megaton CO 2 . Uiteraard realiseren wij ons dat de invoering van de zero-emissiezone de nodige inspanningen vergt van bedrijven en organisaties, omdat zij soms andere keuzes moeten maken voor wat betreft investeringen in uitstootvrije voertuigen en aanpassingen aan hun bedrijfsvoering. Communicatie is én blijft daarom ook de komende tijd belangrijk bij de invoering van de zero-emissiezone.
Hoewel de reizigersaantallen in het trein- en busvervoer tijdens en na de coronacrisis fors onder het niveau van 2019 lagen, zien we inmiddels wel een duidelijk stijgende lijn. Op werkdagen is het aantal reizigers nog lager, maar in de weekenden is juist een toename zichtbaar van met name sociaal-recreatieve reizigers. Het OV-bureau Groningen Drenthe speelt in op het 'nieuwe normaal' door het aanbod goed af te stemmen op de vraag.
Vanaf de zomer 2025 kunnen de regionale treinen van/naar Roodeschool (en Eemshaven), Delfzijl, Veendam, Bad Nieuweschans (en Leer) en Leeuwarden door rijden en zullen deze niet langer beginnen of eindigen op het Hoofdstation. Daarmee ontstaan rechtstreekse verbindingen tussen Delfzijl en Veendam, tussen Roodeschool (of Eemshaven) en Bad Nieuweschans en tussen Leeuwarden en Groningen Europapark. Aan Nederlandse en Duitse zijde wordt verder gewerkt aan de Wunderline inclusief de bouw van de Friesen Brücke over de Ems. De verwachting is dat medio 2025 snelle treinen tussen Groningen en Leer kunnen gaan rijden.
Na Operatie Ring Zuid met grootschalige afsluitingen en omleidingen, is in september 2024 de nieuwe Zuidelijke Ringweg in gebruik genomen door het autoverkeer. Meteen daarna zijn we begonnen met de afrondende werkzaamheden die doorlopen tot ver in 2025. In deze periode worden oude constructies opgeruimd, bomen en struiken aangeplant en lokale wegen afgebouwd en aangesloten op het hoofdwegennet. Het volledige project Aanpak Ring Zuid wordt opgeleverd in 2025. Dit betekent dat er ook in 2025 de nodige hinder voor het verkeer is. Om de minder hinder aanpak die Groningen Bereikbaar voor ons uitvoert ook in 2025 voort te kunnen blijven zetten, wordt de huidige Bestuursovereenkomst Groningen Bereikbaar met één jaar verlengd tot en met 31 december 2025. Over het toekomstige takenpakket van Groningen Bereikbaar, dus na 2025, denken we gezamenlijk met andere partners, zoals Rijkswaterstaat en de Provincie Groningen, na. In de loop van 2025 moet dit leiden tot een nieuwe bestuursovereenkomst met ingang van 1 januari 2026.
De situatie rondom netcongestie wordt ook voor het deelprogramma Mobiliteit steeds bepalender. Doordat het elektriciteitsnet steeds voller raakt, worden er door Enexis sinds eind 2023 geen nieuwe aansluitingen voor grootverbruikers meer afgegeven. Ook verzwaringen van bestaande aansluitingen zijn niet langer mogelijk en de situatie op het laagspanningsnet voor kleinverbruikers dreigt dezelfde kant op te gaan. De verwachting is dat deze situatie minimaal zeven jaar gaat duren, totdat de netverzwaring is uitgevoerd. Netcongestie raakt veel van onze verduurzamingsopgaven en beoogde ontwikkelingen. Zo heeft dit gevolgen voor de uitrol van snellaadinfrastructuur, de aanleg van beweegbare bruggen en nieuwe fietsenstallingen en parkeergarages. Bij veel ontwikkelingen in 2025 en daarna zal netcongestie een bepalende en soms zelfs leidende factor gaan worden.