Deelprogramma 3.3: Welzijn, gezondheid, zorg en diversiteit

Deelprogramma 3.3: Welzijn, gezondheid, zorg en diversiteit

In dit diverse en omvangrijke deelprogramma staan resultaten, indicatoren en activiteiten centraal die gericht zijn op het versterken van de lokale sociale basis. Daarnaast richt het deelprogramma zich op het verlenen van (al dan niet tijdelijke) ondersteuning en zorg, ten behoeve van het herstel en de bevordering van de zelfredzaamheid en participatie van onze inwoners. De zorg en ondersteuning, die aanvullend is op de eigen kracht en mogelijkheden van onze inwoners, hebben een preventief karakter en staan in het teken van het voorkomen van escalaties. Indien hiervan toch sprake is, bieden we een doelmatig vangnet (bijvoorbeeld in de vorm van maatschappelijke opvang of jeugdhulp) en werken we vanuit dat perspectief aan het herstel van regie.

Doelen Deelprogramma 3.3: Welzijn, gezondheid, zorg en diversiteit

Het deelprogramma 3.3. is inhoudelijk breed en divers. Aan de hand van vier beleidsvelden werken we via uiteenlopende interventies aan de maatschappelijke opgaven van onze gemeente. Met deze samenhangende inspanningen dragen we bij aan onze gezamenlijke ambitie om Groningen een gemeente te laten zijn waar een ieder prettig, gezond en veilig kan wonen, verblijven en samen leven. Daarbij vinden we het van belang dat iedereen op een volwaardige manier aan de samenleving kan meedoen.

Deze algehele ambitie is hieronder vertaald naar een vijftal maatschappelijke doelen waartoe dit deelprogramma zich specifiek verhoudt:

Inwoners leven prettig met elkaar samen en voelen zich betrokken bij hun leefomgeving (I - II - III);
Kinderen en jongeren groeien gezond, veilig en kansrijk op tot zelfstandige volwassenen (II - V - VI));
Inwoners leven zo lang mogelijk in goede gezondheid, het liefst in de eigen thuisomgeving (II - V - VI));
Inwoners doen naar vermogen mee aan de samenleving, ook bij gezondheidsbelemmeringen (II - III -IV);
Inwoners voelen zich veilig en geborgen, zowel in de thuisomgeving als daar buiten (I - III - V).

In de navolgende tabel zijn deze maatschappelijke doelen verder uitgewerkt in tien concrete ‘-er’ doelen (bet-er, hog-er, me-er, etc.). Hiermee geven we richting aan de gewenste maatschappelijke veranderingen die we beogen en de inzet die we voorstaan in de beleidsvelden van dit deelprogramma. Deze doelen zijn geclusterd, waarbij de Romeinse cijfers (hierboven tussen haakjes) globaal inzicht geven in hoe deze ‘-er’ doelen samenhangen met de ‘hogere’ maatschappelijke doelen.

Aan de hand van effect indicatoren geven we verderop telkens aan hoe we de veranderingen in de samenleving ten aanzien van deze '-er' doelen volgen. We concretiseren hier ons beoogde ambitieniveau en houden zo zicht op waar we staan ten opzichte van ons gewenste beeld.

Doelen
I Samen leven:
Meer inwoners gaan op een prettige wijze met elkaar om, kennen elkaar en voelen zich opgenomen en geaccepteerd;
Meer inwoners voelen zich (actief) betrokken bij en verantwoordelijk voor de leefbaarheid van de eigen woonomgeving.
II Sociale infrastructuur:
Meer inwoners zijn tevreden over de mate waarin de sociale infrastructuur in buurten, wijken en dorpen aansluit op de eigen behoeften en wensen.
III Sociale participatie en steun:
Meer inwoners hebben een sterk en divers sociaal netwerk met betekenisvolle relaties waarop zij kunnen terugvallen;
Meer inwoners kunnen op een volwaardige manier meedoen aan de samenleving en hebben het gevoel er te toe doen.
IV Eigen kracht, weerbaarheid en zelfregie
Meer inwoners zijn in staat regie te voeren over het eigen leven en - daar waar nodig - zelf hulp te organiseren;
Meer inwoners kunnen zich zelfstandig redden bij het doen van alledaagse handelingen.
V Lichamelijke en geestelijke gezondheid
Meer (jonge) kinderen en jeugdigen groeien op in een stimulerende, gezonde omgeving;
Meer inwoners zijn tevreden over het eigen leven en voelen zich gezond en gelukkig.
VI Leef- en gezondheidspatronen
Minder (jonge) kinderen en jeugdigen komen in aanraking met genotsmiddelen, zoals alcohol, tabak en drugs.

Effect indicator(en)

Met de volgende effect indicator(en) wordt de voortgang van de uitvoering van ons beleid gemeten. Indien er geen cijfers beschikbaar zijn voor dat jaar staat er een streepje. In dat geval wordt de indicator niet jaarlijks gemeten.

I: Relatie doelen en effect indicatoren t.a.v. 'Samen leven'

Doelen	Effect indicator(en)
Meer inwoners gaan op een prettige wijze met elkaar om, kennen elkaar en voelen zich opgenomen en geaccepteerd;	% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft dat buurtgenoten prettig met elkaar omgaan; % Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft zich in de afgelopen 12 maanden (wel eens) gediscrimineerd te hebben gevoeld;
Meer inwoners voelen zich (actief) betrokken bij en verantwoordelijk voor de leefbaarheid van de eigen woonomgeving.	% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft zich in de afgelopen 12 maanden (wel eens) actief te hebben ingezet [..] ten gunste van de eigen woonbuurt; % Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft zich in de afgelopen 12 maanden (wel eens) actief te hebben ingezet op het gebied van het verrichten van vrijwilligerswerk.

Doelen

Effect indicator(en)

Meer inwoners gaan op een prettige wijze met elkaar om, kennen elkaar en voelen zich opgenomen en geaccepteerd;

% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft dat buurtgenoten prettig met elkaar omgaan;
% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft zich in de afgelopen 12 maanden (wel eens) gediscrimineerd te hebben gevoeld;

Meer inwoners voelen zich (actief) betrokken bij en verantwoordelijk voor de leefbaarheid van de eigen woonomgeving.

% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft zich in de afgelopen 12 maanden (wel eens) actief te hebben ingezet [..] ten gunste van de eigen woonbuurt;
% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft zich in de afgelopen 12 maanden (wel eens) actief te hebben ingezet op het gebied van het verrichten van vrijwilligerswerk.

Effect indicator(en)	Behaald 2020	Behaald 2021	Behaald 2022	Behaald 2023	Beoogd 2024	Beoogd 2025	Beoogd 2026
% Perceptie prettige omgang buurtgenoten	73%	-	73%	-	> 75%	-	> 75%
% Perceptie slachtoffer discriminatie	12%	-	7%	-	< 10%	-	< 5%
% Actief in eigen buurt (ja)	26%	-	24%	-	> 25%	-	> 25%
% Vrijwilligerswerk (ja)	29%	-	29%	-	> 30%	-	> 30%

Toelichting

De bovenstaande effect indicatoren komen allen uit de wijkenenquête Leefbaarheid & Veiligheid (OIS Groningen). Deze wordt 1x per 2 jaar (op de even jaren) afgenomen onder een substantieel deel van de inwoners van Groningen. Voor meer achtergrondinformatie of gebiedsgerichte verdiepingen verwijzen we naar de gemeentelijke Basismonitor.

II: Relatie doelen en effect indicatoren t.a.v. 'Sociale infrastructuur'

Doelen	Effect indicator(en)
Meer inwoners zijn tevreden over de mate waarin de sociale infrastructuur in buurten, wijken en dorpen aansluit op de eigen behoeften en wensen.	% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn over de aanwezigheid van plekken om elkaar te ontmoeten, in of nabij de eigen woonbuurt; % Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn over de aanwezigheid van instanties voor informatie, advies en/of ondersteuning, in of nabij de eigen woonbuurt.

Doelen

Effect indicator(en)

Meer inwoners zijn tevreden over de mate waarin de sociale infrastructuur in buurten, wijken en dorpen aansluit op de eigen behoeften en wensen.

% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn over de aanwezigheid van plekken om elkaar te ontmoeten, in of nabij de eigen woonbuurt;
% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn over de aanwezigheid van instanties voor informatie, advies en/of ondersteuning, in of nabij de eigen woonbuurt.

Effect indicator(en)

Behaald

2020

Behaald 2021

Behaald

2022

Behaald 2023

Beoogd

2024

Beoogd 2025

Beoogd 2026

% Tevredenheid aanwezigheid ontmoetingsplekken

66%

67%

> 70%

% Tevredenheid aanwezigheid maatschappelijke instanties

66%

> 70%

Toelichting

De bovenstaande effect indicatoren komen beide uit de wijkenenquête Leefbaarheid & Veiligheid (OIS Groningen). Deze wordt 1x per 2 jaar (op de hele jaren) afgenomen onder een substantieel deel van de inwoners van Groningen. Voor meer achtergrondinformatie of gebiedsgerichte verdiepingen verwijzen we naar de gemeentelijke Basismonitor.

III: Relatie doelen en effect indicatoren t.a.v. 'Sociale participatie en steun'

Doelen	Effect indicator(en)
Meer inwoners hebben een sterk en divers sociaal netwerk met betekenisvolle relaties waarop zij kunnen terugvallen;	% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft zich (wel eens) eenzaam te voelen; % Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft voldoende contacten te hebben;
Meer inwoners kunnen op een volwaardige manier meedoen aan de samenleving en hebben het gevoel er te toe doen.	% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn over de wijze van meedoen aan de Groningse samenleving.

Doelen

Effect indicator(en)

Meer inwoners hebben een sterk en divers sociaal netwerk met betekenisvolle relaties waarop zij kunnen terugvallen;

% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft zich (wel eens) eenzaam te voelen;
% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft voldoende contacten te hebben;

Meer inwoners kunnen op een volwaardige manier meedoen aan de samenleving en hebben het gevoel er te toe doen.

% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn over de wijze van meedoen aan de Groningse samenleving.

Effect indicator(en)	Behaald 2020	Behaald 2021	Behaald 2022	Behaald 2023	Beoogd 2024	Beoogd 2025	Beoogd 2026
% Ervaren eenzaamheidsgevoelens	27%	-	27%	-	< 25%	-	< 25%
% Perceptie voldoende contacten (ja)		-		-		-
% Tevredenheid meedoen aan samenleving	61%	-	66%	-	> 70%	-	> 70%

Toelichting

IV: Relatie doelen en effect indicatoren t.a.v. 'Eigen kracht, weerbaarheid en zelfregie'

Doelen	Effect indicator(en)
Meer inwoners zijn in staat regie te voeren over het eigen leven en - daar waar nodig - zelf hulp te organiseren;	% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft terug te kunnen vallen op hulp of zorg vanuit de eigen omgeving, indien dit nodig is (eens, neutraal); % Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft gemakkelijk zelf hulp te kunnen regelen c.q. organiseren, indien dit nodig is (eens, neutraal);
Meer inwoners kunnen zich zelfstandig redden bij het doen van alledaagse handelingen.	% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft zich (zeer) belemmerd te voelen in het dagelijks functioneren door lichamelijke en/of mentale gezondheidsproblemen.

Doelen

Effect indicator(en)

Meer inwoners zijn in staat regie te voeren over het eigen leven en - daar waar nodig - zelf hulp te organiseren;

% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft terug te kunnen vallen op hulp of zorg vanuit de eigen omgeving, indien dit nodig is (eens, neutraal);
% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft gemakkelijk zelf hulp te kunnen regelen c.q. organiseren, indien dit nodig is (eens, neutraal);

Meer inwoners kunnen zich zelfstandig redden bij het doen van alledaagse handelingen.

% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft zich (zeer) belemmerd te voelen in het dagelijks functioneren door lichamelijke en/of mentale gezondheidsproblemen.

Effect indicator(en)	Behaald 2020	Behaald 2021	Behaald 2022	Behaald 2023	Beoogd 2024	Beoogd 2025	Beoogd 2026
% Perceptie kunnen terugvallen op hulp	-	-	93%	-	> 90%	-	> 90%
% Perceptie makkelijk zelf hulp kunnen organiseren	90%	-	91%	-	> 90%	-	> 90%
% Ervaren belemmeringen dagelijks functioneren	37%	-	40%	-	< 40%	-	< 40%

Toelichting

V: Relatie doelen en effect indicatoren t.a.v. 'Lichamelijke en geestelijke gezondheid'

Doelen	Effect indicator(en)
Meer (jonge) kinderen en jeugdigen groeien op in een stimulerende, gezonde omgeving;	% Jongeren (klas 2 en 4 VO) dat zich onvoldoende weerbaar voelt; % Jongeren (klas 2 3n 4 VO) dat psychische klachten heeft;
Meer inwoners zijn tevreden over het eigen leven en voelen zich gezond en gelukkig.	% Jongeren (klas 2 en 4 VO) dat zich gezond voelt; % Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft zich gezond te voelen.

Doelen

Effect indicator(en)

Meer (jonge) kinderen en jeugdigen groeien op in een stimulerende, gezonde omgeving;

% Jongeren (klas 2 en 4 VO) dat zich onvoldoende weerbaar voelt;
% Jongeren (klas 2 3n 4 VO) dat psychische klachten heeft;

Meer inwoners zijn tevreden over het eigen leven en voelen zich gezond en gelukkig.

% Jongeren (klas 2 en 4 VO) dat zich gezond voelt;
% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft zich gezond te voelen.

Effect indicator(en)	Behaald 2020	Behaald 2021	Behaald 2022	Behaald 2023	Beoogd 2024	Beoogd 2025	Beoogd 2026
% Perceptie onvoldoende weerbaar jongeren (VO)	-	13%	-	13%	-	< 10%	-
% Psychische klachten jongeren (VO) (MH15 methodiek) *	-	31%	-	33%	-	< 30%	-
% Ervaren gezondheid jongeren (VO)	-	82%	-	78%	-	> 80%	-
% Ervaren gezondheid volwassenen	80%	-	80%	-	> 85%	-	> 85%

Toelichting

De eerste drie bovenstaande effect indicatoren komen allen uit de Jeugdgezondheidsenquête (GGD Groningen). Deze wordt 1x per 2 jaar (op de oneven jaren) afgenomen onder scholieren van het Voortgezet Onderwijs (klas 2 en 4). Voor meer achtergrondinformatie en vergelijking met andere gemeenten in de provincie verwijzen we naar de website GGD in cijfers.

* Deze indicator werd voorheen op een andere wijze uitgewerkt. De score voor 2021, die in eerdere P&C-producten gepresenteerd werd, was 24% volgens deze oude methodiek. De nieuwe cijfers baseren zich op de MH15 methodiek en zijn derhalve niet 1:1 vergelijkbaar met de oude variant. Om in deze reeks wel de ontwikkeling te kunnen tonen zijn hier de scores volgens de nieuwe methodiek met terugwerkende kracht gepresenteerd.

De vierde van de bovenstaande effect indicatoren komt uit de wijkenenquête Leefbaarheid & Veiligheid (OIS Groningen). Deze wordt 1x per 2 jaar (op de even jaren) afgenomen onder een substantieel deel van de inwoners van Groningen. Voor meer achtergrondinformatie of gebiedsgerichte verdiepingen verwijzen we naar de gemeentelijke Basismonitor.

VI: Relatie doelen en effect indicatoren t.a.v. 'Leef- en gezondheidspatronen'

Doelen	Effect indicator(en)
Minder (jonge) kinderen en jeugdigen komen in aanraking met genotsmiddelen, zoals alcohol, tabak en drugs.	% Jongeren (klas 2 en 4 VO) dat te kennen geeft in de laatste 4 weken (wel eens) alcohol te hebben gedronken; % Jongeren (klas 2 en 4 VO) dat te kennen geeft in de afgelopen maand cannabis te hebben gebruikt.

Doelen

Effect indicator(en)

Minder (jonge) kinderen en jeugdigen komen in aanraking met genotsmiddelen, zoals alcohol, tabak en drugs.

% Jongeren (klas 2 en 4 VO) dat te kennen geeft in de laatste 4 weken (wel eens) alcohol te hebben gedronken;
% Jongeren (klas 2 en 4 VO) dat te kennen geeft in de afgelopen maand cannabis te hebben gebruikt.

Effect indicator(en)

Behaald

2020

Behaald 2021

Behaald

2022

Behaald 2023

Beoogd

2024

Beoogd 2025

Beoogd 2026

% Alcoholgebruik jongeren (VO)

26%

27%

< 25%

% Cannabisgebruik jongeren (VO)

< 5%

Toelichting

De bovenstaande effect indicatoren komen beide uit de Jeugdgezondheidsenquête (GGD Groningen). Deze wordt 1x per 2 jaar (op de oneven jaren) afgenomen onder scholieren van het Voortgezet Onderwijs (klas 2 en 4). Voor meer achtergrondinformatie en vergelijking met andere gemeenten in de provincie verwijzen we naar de website GGD in cijfers.

Relevante beleidsnota's

Het deelprogramma is verder uitgewerkt in de volgende beleidsdocumenten:

Stimulering Samenlevingsopbouw

Nota 'Sociale basis voor elkaar' 2023-2026

Nota Mantelzorg 'Van onschatbare waarde' 2023-2026

Uitvoeringsprogramma 'Ouderen en wijzer in Groningen' 2023-2026

Sociale basis: Actielijn vrijwillige inzet 2023-2026

Sociale basis: Actielijn eenzaamheid 2023-2026

Diversiteitsagenda 2.0 'Iedereen is anders en in Groningen is ruimte voor iedereen' (2021)

Sociale basis: Actielijn sociaal-culturele accommodaties 2023-2026

Publieke Gezondheid

Healthy Ageing Visie - De G6 voor een Gezonde Stad Groningen (2017)

Gezondheidsnota 'Gezond Leven in 050' (2023)